İklim yasası onaylandı

Avrupa Komisyonu, bugün (4 Mart) Avrupa Birliği’nin (AB) 2050 net sıfır emisyon hedefini yasal olarak bağlayıcı kılacak “İklim Yasasını” AB Parlamentosu’na sundu. Ancak İsveçli genç iklim aktivisti Greta Thunberg ve bazı sivil toplum kuruluşları iklim kriziyle mücadele için daha iddialı eylemlerin gerektiği eleştirilerini yönelttiler. Avrupa Komisyonu, Thunberg’in katıldığı toplantıda yasa teklifini onayladı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Bugün, AB’yi 2050 yılına kadar dünyanın ilk iklim nötr anakarası yapmak adına harekete geçiyoruz. İklim Yasası siyasi taahhüdümüzün yasal olarak düzenlenmiş hali ve bizi sürdürülebilir bir gelecek yoluna sokuyor. Bu yasa Avrupa Yeşil Düzeni’nin kalbi. Avrupa endüstrisine ve yatırımcılara öngörülebilirlik ve şeffaflık sağlıyor. Ayrıca yeşil kalkınma stratejimize yön veriyor ve dönüşümün kademeli ve adil olacağını da garanti ediyor” dedi.

Avrupa Yeşil Düzeni Başkan Yardımcısı Frans Timmermans ise, “Bugün, Avrupa vatandaşlarına 2050 yılına kadar net sıfır seragazı emisyonuna ulaşma konusunda ciddi olduğumuzu göstermek adına verdiğimiz sözleri eyleme geçiriyoruz. Avrupa İklim Yasası aynı zamanda uluslararası ortaklarımıza Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için hep birlikte küresel iddialarımızı artıracağımız yılın bu yıl olduğu mesajını da veriyor. İklim Yasasına odaklandığımızı, disiplinli olduğumuzu gösteriyor ve ilerleme kat ettiğimizi garanti altına alıyor” dedi.

Avrupa Parlamentosu ve üye devletlerin onayını gerektiren yasanın, 27 üye devletin bulunduğu AB’nin 2050 yılına kadar seragazı emisyonlarını sıfırlayacağının taahhüdünü vermesi gerekiyor.

Taslak yasada yer alan 2050’den sonra seragazlarının tamamının atmosferden çekilmesi hedefiyse yasaya dahil edilmemiş.

Yürütmeye göre, 2050 AB ülkeleri çapında bir hedef olacak. Ancak, bazı ülkelerin belirlenen tarihten önce karbonsuzlaşması, bazı ülkelerin net sıfır emisyon hedefine 2050’den sonra ulaşabileceği olasılığını artırıyor. Greta Thunberg ise, yasanın önümüzdeki 10 yılı ele almadığını söyledi.

Salı günü Greta Thunberg ve 33 genç iklim aktivistinin yayımladığı açık mektupta, “2050’ye kadar net sıfır emisyon hedefi AB’nin teslim olması demektir. Vazgeçmek demektir. Sadece 2030 veya 2050 hedeflerine ihtiyacımız yok. Her şeyden önce 2020 ile önümüzdeki gelecek ay ve yıllara ihtiyacımız var” ifadesi yer aldı.

Çevre grupları ayrıca yasada yer alan Komisyon’un, AB’nin 2030 emisyon hedeflerini Eylül ayında gözden geçirmesi planına da itiraz etti. Bu plan, bütün tarafların Paris Anlaşması kapsamında daha iddialı emisyon hedeflerini belirlemesi gereken Kasım ayındaki BM iklim zirvesinden iki ay öncesine denk geliyor.

Fransa, İtalya ve Hollanda’nın içinde bulunduğu, ancak emisyonların büyük bir kısmından sorumlu Almanya’nın dahil olmadığı 12 AB ülkesi, Komisyon’un 2030 hedeflerini Haziran ayında gözden geçirmesini istiyor. Bu ülkeler böylelikle AB’nin yeni 2030 hedefini belirlemesine ve Çin gibi büyük emisyon kaynağı ülkelere zirve öncesinde baskı yapmaya yeterli zaman kalacağını söylüyor.

Greenpeace iklim politikaları danışmanı Sebastian Mang, “Eylül ayına kadar tartışmaların ertelenmesi AB’nin küresel iklim görüşmelerinde öncü rol oynama yeteneğini köreltecek” dedi.

Salı günü Brüksel’deki Avrupa Komisyonu binasına alev görüntüleri yansıtılarak, liderlere iklim değişikliğine acil müdahale çağrısında bulunulmuştu.

Komisyon, AB’nin 2030 iklim hedefini sıkılaştırmak istiyor. Buna göre 1990 seviyelerine göre seragazı emisyonlarında mevcut minimum %40 azaltım yerine, %50 veya %55’lik bir azaltım planlıyor.

Yasa 2030’dan itibaren Brüksel’e, bloğu 2050 hedefine doğru yönlendirmek için beş yılda bir daha sıkı AB geçici emisyon hedeflerini dayatma gücü verecek.

Komisyon, bu yeni hedefleri alt komisyonlar (delegated act) aracılığıyla uygulayacak. Bu delegasyon yöntemiyle Avrupa Parlamentosu üyeleri veya üye devletler, öneriyi reddedebilecekler ancak alternatif bir öneri sunma gücüne sahip olamayacaklar. Üye ülkelerin bu teklifi nasıl kabul edeceği ise soru işareti.

E3G’den Quentin Genard bir blog yazısında, “Üye ülkeler ve Parlamento bundan nefret edecek. İklim eylemini destekleyen ülkeler bile iklim politikalarını gözetmek istiyor” diye yazmıştı.

AB hükümetlerini gruplayan Avrupa Konseyi, iklim hedeflerini oybirliğiyle kabul ediyor. Tek bir ülke bile iklim hedefini engelleyebilir.

Hukukçular, iklim yasasının 2030’dan önce Brüksel’e ülkelere baskı yapmasına yarayacak ekstra araçlar vereceğini söyledi. 2023’ten itibaren Komisyon, AB iklim hedeflerine uymayan üye devletleri açıklayacak ve öneriler yayımlayacak.

Greta Thunberg ise Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada “Fridays for Future hareketiyle eğitimimizi sizin eylemlerinizi protesto etmek için feda ediyoruz. 7,5 milyon insan sokaklara dökülerek geleceği kurtarmak adına protestolar düzenledi. Bu bir iklim acil durumu. AB iklim krizine karşı girişilen mücadelede önderlik etmeli” dedi.

Greta, Avrupa Komisyonu’nun “evlerinin” yandığını kabul ettiğini söylerken “Ancak eve girip televizyon seyretmeye devam ediyorsunuz. Oysa yapmanız gereken itfaiyeyi aramak” diye konuştu.

AB’nin sunduğu hedefleri eleştiren Greta, “AB 2050 net sıfır hedefiyle dolaylı olarak teslim olduğunu gösteriyor. Bu hedef Paris Anlaşması altındaki sözlerinizden vazgeçtiğinizi, çocuklarınızın geleceğini kurtaramayacağınızı kabullendiğinizi gösteriyor. 2050 hedefi Paris Anlaşması altında alınan hedeflerin ancak %50’sinden azını karşılıyor. Yıllık emisyon azaltımına hemen başlanmalı. Bu bir iklim krizi ancak hiç kimse krizdeymişiz gibi davranmıyor. Birçok hevesli insan ellerinden geleni yapıyor ancak ne bir liderimiz ne de yeterince zamanımız var” dedi.

17 yaşındaki aktivist ; “Kimsenin uymak zorunda olmadığı bir yasaya zorunluymuş gibi bakıyorsunuz. Boş sözlerle acil durumun sonlanacağını sanıyorsunuz. Hiçbir politika, plan veya anlaşma bugün başlamadığı takdirde yeterli olmayacak. İleriye yönelik hedefleriniz hiçbir şey ifade etmiyor. Birkaç sene de olsa işler aynı devam ettiği sürece hiçbir yol kat edemeyiz. Negatif emisyon teknolojilerine herkes erişemiyor. Bu durumda davranışlarımızı ve toplumu değiştirmeliyiz. Burada sahip olduğunuz eşsiz ekonomik ve politik yapınız sayesinde iklim lideri olma fırsatınız var. Bunun bir varoluşsal kriz olduğunu söylemiştiniz, o halde buna uygun davranın. Bu iklim yasası bir boyun eğiştir. Çünkü doğa pazarlık yapmaz ve fizik bilimiyle de sözleşme yapamazsınız.” dedi.