Türkiye genelinde faaliyet gösteren atık temelli biyokütle enerji tesisleri, çevre koruması, enerji üretimi ve şehir temizliği açısından hayati işlevler üstlenirken, destek mekanizmalarının sona ermesi, elektrik piyasasındaki dalgalanmalar ve artan maliyetler nedeniyle sürdürülebilirlik krizinin eşiğine geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde yürütülen Sıfır Atık Projesi kapsamında desteklenen bu çevresel enerji modeli, sadece yenilenebilir kaynak üretimiyle değil, aynı zamanda katı atık bertarafı, halk sağlığı, şehir güvenliği ve çevre düzeni açısından da merkezi konumda yer alıyor.
1,3 MİLYON HANEYE ELEKTRİK, 6 BİN KİŞİYE İSTİHDAM
Türkiye Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, çöpten enerji üreten 269 tesisin yıllık ortalama 1,3 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşıladığını ve doğrudan yaklaşık 6 bin kişiye istihdam sağladığını belirtti.
Ancak sektörde artan maliyetler, düşen elektrik satış fiyatları ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) süresinin sona yaklaşması, tesislerin ekonomik sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
ANAYASA VURGUSU: “KAMUSAL SORUMLULUKTUR”
Öner, sadece enerji üretimi değil, çevresel ve sosyal görevlerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Katı atıkların bertarafı yalnızca çevreyi değil, Anayasa’nın 56. maddesiyle güvence altına alınan sağlıklı çevrede yaşama hakkını da doğrudan ilgilendiriyor. Bu nedenle bu hizmetin kesintisiz, sürdürülebilir ve kamusal sorumluluk bilinciyle yürütülmesi zorunludur.”
TAYED’İN TALEPLERİ: YEKDEM UZATILSIN, ÖZEL TARİFE UYGULANSIN
Dernek Başkanı Öner’in verdiği bilgilere göre, sektör temsilcilerinin merkezi hükümetten iki ana talebi bulunuyor:
YEKDEM süresinin tesislerin ekonomik ömrü boyunca uzatılması
Katı atık ve tehlikeli atık işleyen tesisler için özel destek ve tarife mekanizmalarının geliştirilmesi
Ayrıca artan dağıtım bedellerinin düşürülmesi, çöpten enerji üreten tesislerin kamu hizmeti statüsüne alınması ve maliyet düşürücü yapısal önlemlerin acilen uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
YENİ YATIRIMLAR ZORDA, YERLİ YATIRIMCI UZAKLAŞIYOR
Bazı bölgelerde mevcut alanların dolduğu, sözleşme sürelerinin sona erdiği ve ileri teknolojiye geçişin zorunlu hale geldiği belirtiliyor. Ancak güncel yatırım ortamı, yerli ve yabancı yatırımcıların sektörden uzaklaşmasına neden oluyor. Öner, bu nedenle merkezi idarenin doğrudan müdahalesinin kaçınılmaz olduğunu ifade etti.
BİYOMETAN İÇİN STRATEJİK ADIMLAR GEREKLİ
TAYED, çöpten elde edilen biyogazdan biyometan üretiminin teşvik edilmesini, bu biyometanın doğalgaz şebekesine entegre edilebilmesini ve bu tesislerin TEİAŞ tarafından yük tevzi sisteminde öncelikli üretici kabul edilmesini de öneriyor. Ayrıca, fazla üretim yapılan günlerde özel dengeleme protokolleriyle çevresel hizmet sağlayan bu tesislerin korunması gerektiği dile getiriliyor.
Kaynak: Manşet Haber – Haber Merkezi
