Libya’da petrol arama faaliyetleri

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan? Fatih Dönmez’in, Libya ile var?lan anla?ma kapsam?nda petrol arama faaliyetlerine 3-4 ay içerisinde ba?lanaca?? aç?klamas?n? de?erlendiren ?stanbul Ayd?n Üniversitesi ?ktisadi ve ?dari Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Finans Bölüm Ba?kan? Prof. Dr. Ahmet Sedat Aybar, giri?imin çok önemli oldu?unu vurgulad?. Prof. Dr. Aybar, Türkiye’nin askeri ve diplomatik alanda oldu?u gibi iktisadi alanda da Libya’n?n yan?nda oldu?unu ve bu giri?imle ekonomik ili?kilerin daha da derinle?ece?ini söyledi.

“GÜNDE 1,6 M?LYON VAR?L KAL?TEL? PETROL ÜRET?L?YORDU”

Libya’da üretilen petrolün yüzde 80’inin Avrupa’ya ihraç edildi?ini aktaran Prof. Dr. Aybar, “Kar???kl?klar öncesinde Libya günde 1.6 milyon varil, sülfür oran? yüksek, kolay i?lenen kaliteli petrol üretiyordu. Yüzde 80’i Avrupa pazar?na ihraç edilen bu petrol Libya’y?, Kuzey Afrika'da önemli bir petrol üreticisi konumuna getirmi?ti. Küresel petrol üretiminin yüzde 3'ünü gerçekle?tiren Libya Afrika k?tas?ndaki en büyük petrol rezervine sahip ülke durumunda. Libya her sene bu rezervin binde dördünü ç?kar?yor. Çat??malar yüzünden gerileyen hidrokarbon üretimi ve ihracat?, özellikle Covid-19 salg?n? ba?lam?nda dü?en küresel petrol talebine ba?l? olarak fiyatlar?n a?a?? yönlü hareketi Libya’n?n yüzde 69’unu olu?turan petrol gelirlerini azaltt?” diye konu?tu.

“HAFTER’?N YEN?LMES? L?BYA’YI P?YASAYA GER? DÖNDÜRECEK”

Suudi Arabistan ve Rusya aras?nda tekrar gerilim olabilece?inin sinyallerini veren Prof. Dr. Aybar, “OPEC içinde önemli bir üretici üye konumunda olan Libya’da çat??malar?n yönünün belli olmas?, Hafter güçlerinin püskürtülmesi ve yenilmesi Libya’n?n dünya petrol piyasas?na tekrar dönmesini sa?layacak. Bu durum Libya’y?, küresel petrol fiyatlar?n? üretimi dü?ürerek yukar? çekmeye çal??an OPEC’in kararlar?n? ihlal etme pozisyonuna dü?ürebilir. Fiyat belirlemeleri etraf?nda iki önemli üretici olan Suudi Arabistan-Rusya aras?nda 2020 ba??ndakine benzer ?ekilde OPEC içinde bir çat??man?n tekrar tetiklenmesini getirebilir” ifadelerini kulland?.

“TPAO’NUN L?BYA’DA 180 M?LYON DOLARI A?AN YATIRIMI VAR”

Libya’da 180 milyon dolar? a?an yat?r?m? bulunan Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl???’n?n (TPAO) petrol arama çal??malar?na ba?lamas?n?n 2000’li y?llar?n ba??na denk geldi?ini belirten Prof. Dr. Sedat Aybar, “Çölün derinliklerinde petrol bulan TPAO bunlar? i?letmeye geçemeden, 2014 y?l?nda faaliyetlerini durdurdu. TPAO, aralar?nda Sirte ve Murzuk’un da bulundu?u Petrol Hilali denen co?rafyada Libya ile ortak enerji projeleri geli?tirerek faaliyete geçmeyi planl?yor. Kurulacak yeni petrol ve gaz i?leme tesisleri Libya ve Türkiye’de ciddi bir istihdam piyasas? yaratacak. Akdeniz’de yap?lacak bu çal??man?n katk?lar? sadece Türkiye ve KKTC’nin iktisadi haklar?n? korumak gibi jeo-politik ç?kt?yla s?n?rl? kalmayacak, Türkiye’nin ihtiyaç duydu?u petrolün önemli bir bölümünü de kar??layacak” dedi.

“ÇOK ÖNEML? B?R GEL??ME”

Petrol arama faaliyetlerinin Türkiye ile Libya aras?nda imzalana münhas?r ekonomik bölgede gerçekle?ece?ini aktaran Prof. Dr. Aybar, “TPAO Libya’da petrol aramak için ruhsat ba?vurusunda bulundu. Ruhsat ba?vurusu Türkiye’nin Libya ile imzalam?? oldu?u münhas?r ekonomik bölge için yap?ld?. Arama ve sondaj çal??mas? o bölgede yap?lacak. Türkiye, Do?u Akdeniz’de özellikle son zamanlarda geli?tirmi? oldu?u petrol arama ve sondaj çal??malar? kabiliyetini Libya’daki o bölgeye de ta??d?” diye konu?tu.

“DO?U AKDEN?Z’DE YEN? B?R DÖNEM BA?LIYOR”

Hafter güçleri ve onu destekleyen Rusya, M?s?r, ?srail, Yunanistan gibi ülkelerin silahl? çat??mada ve sahada gücünü kaybetmesi ve geriye çekilmesiyle Do?u Akdeniz’deki geli?meleri de belirleyecek yeni bir dönemin ba?lad???na dikkat çeken Prof. Dr. Aybar, “Yeni dönemin ba?lamas? bar??ç?l bir ortama geçilmesi, anayasal birtak?m çal??malar?n yap?lacak olmas? ve uluslararas? diplomatik giri?imlerin geli?ecek olmas? anlam?na geliyor” ifadelerini kulland?.

“KAYNAKLAR L?BYA HALKININ ÇIKARLARI ?Ç?N KULLANILMALI”

Petrol ve do?algaz kaynaklar?n?n nas?l kullan?laca?? konusunda de?erlendirme yapan Ekonomist Prof. Dr. Aybar, “Bütün bu geli?meler iktisadi alanda da kendini gösterecektir. Libya’n?n kaynaklar?n? kimler kullanacak? Libya halk? iç sava? ve parçalanm??l???n sona ermesiyle kendi kaynaklar?na ne kadar hükmedecekler ve bu kaynaklar? kendi ç?karlar?na kullanacaklar? Bu kaynaklar hangi ortak ülke ile kullan?lacak? ??te bu noktada Türkiye özellikle Libya’n?n zengin petrol ve do?algaz kaynaklar?n? halk?n?n ç?karlar? için kullanmas? amac?yla askeri ve diplomatik alanda oldu?u gibi iktisadi alanda da birtak?m projeler hayata geçirmek üzere harekete geçiyor, TPAO’nun ba?vurusu o yüzden çok önemli” dedi.

“HÜKÜMET KAYNAKLARINI KULLANMAKTA BA?IMSIZDIR”

Petrol arama çal??mas?n? Do?u Akdeniz’deki güç çeki?mesinin içerisinde Türkiye’nin kendisine biçti?i rolün bundan sonra ne tarafa do?ru evrilece?inin de göstergesi olacak bir ad?m alarak yorumlayan Prof. Dr. Aybar, “Libya hükümeti, ülkenin kaynaklar?n?n kimlerle ve nas?l kullan?laca?? konusunda alaca?? kararlarda ba??ms?zd?r, kendi yetkisini kullanacakt?r” diye konu?tu.

“L?BYA ?LE TAR?H? BA?LARIMIZ VAR”

Türkiye’nin Libya ile iktisadi ili?kisinin çok eskilere, derinlere gitti?ini söyleyen Prof. Dr. Aybar, “Libya ile tarihi ba?lar?m?z var en zor anlar?m?zda yard?m?m?za ko?tular. 1974 y?l?ndaki K?br?s Bar?? Harekat?’nda, Libya’da gelen yard?m?n o dönemin ?artlar?nda çok k?ymetli oldu?unu biliyoruz. Ayr?ca, 1974-2018 y?llar? aras?nda müteahhitlik hizmeti vermi?iz ve buradan alaca??m?z birtak?m hakedi?ler var. Türkiye’nin Libya ile iktisadi ili?kisi çok eskilere, derinlere gidiyor. Libya’da iç çat??ma sürecinde Türkiye’nin me?ru hükümeti diplomatik ve askeri alanda desteklemesi ?imdi iktisadi alanda da gerçekle?iyor. O anlamda bu giri?im önemli ve çok ciddidir” ifadelerini kulland?.

“?KT?SAD? BA?LARIMIZ DER?NLE?ECEK”

Türkiye’nin Do?u Akdeniz’deki yerinin sa?lamla?aca?? vurgusu yapan Prof. Dr. Sedat Aybar, “Geçmi?ten kalan borçlar?n Türkiye’ye ödenmesi sa?lanacakt?r. Libya’n?n kaynaklar?n?n ortak bir ?ekilde sondajlay?p, ç?kar?p, i?letilmesiyle Libya halk?na getirece?i katk?ya destek verece?iz. Afrika k?tas?nda Libya petrol rezervi en fazla olan ülke, bu rezervlerin i?letmesini yabanc?lar yap?yor. ?imdi bu aramadan gelen katma de?erinin Libya halk? lehine kullan?lmas? ikincisi de Türkiye ile olan iktisadi ili?kilerin derinle?mesi ülkemizin ç?kar?na olacak bir ad?md?r. Libya ile yapt???m?z ticaret Türkiye lehine olan bir ticarettir. Bunun yan? s?ra jeopolitik ve diplomatik alanda Türkiye’nin Do?u Akdeniz’de s?k??m??l???n?n a??lmas? konusunda da bu giri?im etkili olacakt?r” dedi.