İngiltere’nin iklim değişikliğiyle mücadele için gündeme aldığı yeni düzenleme, seyahat özgürlüğü konusunda tartışmalara yol açtı. “Karbon pasaportu” olarak adlandırılan sistemle, her bireye yıllık bir karbon hakkı tanımlanması planlanıyor. Bu hak aşıldığında kişinin hem yurtdışı hem de yurtiçi uçuşlarına kısıtlama getirilecek.
2030’DA ZORUNLU HALE GELEBİLİR
Tasarıya göre 2030’a kadar karbon pasaportları uygulanmaya başlayacak ve kişi başına düşen yıllık karbon hakkı 2 tonun altına çekilecek. Uzun mesafeli uçuşların yüksek salınımı dikkate alındığında, bir kişinin Londra–New York arası tek bir gidiş–dönüş yolculuğu bile yıllık karbon kotasını doldurabilecek. Bu da, vatandaşların aynı yıl içerisinde başka bir uluslararası seyahat yapamayacağı anlamına geliyor.
OLUMLU YÖNLERİ
Destekleyenlere göre bu sistem, iklim değişikliğiyle mücadelede güçlü bir adım niteliğinde.
Karbon emisyonları azalacak: Uçakların küresel emisyonlardaki payı %2–3 seviyesinde. Bu uygulama, havacılık sektörünün karbon salımını önemli ölçüde azaltabilir.
Sürdürülebilir ulaşım teşviki: İnsanların tren, otobüs gibi daha çevreci ulaşım seçeneklerine yönelmesi bekleniyor.
Yeşil teknolojiye teşvik: Havacılık sektörünü biyoyakıt, hidrojen ve elektrikli uçak teknolojilerine yatırım yapmaya zorlayabilir.
OLUMSUZ YÖNLERİ
Eleştiriler ise sistemin önemli risklerine işaret ediyor:
Seyahat hakkı sınırlandırılacak: İnsanların iş, eğitim ya da aile nedeniyle yapması gereken uluslararası yolculuklar bile sınırlanabilir.
Ekonomiye darbe: Turizm, havacılık ve otelcilik sektörlerinde büyük kayıplar yaşanabilir.
Eşitsizlik endişesi: Teorik olarak herkes eşit karbon hakkına sahip olsa da, varlıklı kişiler farklı yollarla bu sınırları aşabilecek, düşük gelirli insanlar içinse seyahat lüks haline gelebilecek.
Dijital gözetim tartışmaları: Karbon pasaportları, devletlerin vatandaşlarının tüm seyahatlerini kayıt altına alması anlamına geldiği için bireysel özgürlükler açısından da eleştiriliyor.
TÜRKİYE ETKİLENEBİLİR
İngiltere’de yasalaşması durumunda bu modelin, Paris İklim Anlaşması’na taraf ülkelerde de tartışmaya açılması öngörülüyor. Türkiye’nin de bu anlaşmaya taraf olduğu düşünüldüğünde, ilerleyen yıllarda benzer bir modelin Türkiye için de geçerli olabileceği değerlendiriliyor.
Karbon pasaportları, iklim kriziyle mücadelede radikal ama etkili bir çözüm olarak görülüyor. Fakat bireysel özgürlüklerden ekonomiye uzanan geniş etkileri, bu adımı “fırsat mı, tehdit mi?” sorusunun odağına taşıyor.
Kaynak: Manşet Haber – Haber Merkezi
