E3G düşünce kuruluşu tarafından yayımlanan yeni brifinge göre, Paris Anlaşması’ndan bu yana dünya genelinde yeni kömür santrali projeleri hızla azalma eğiliminde. Fakat bazı ülkelerde hala yeni yatırımların gündemde olması, küresel iklim hedeflerine ulaşmayı zorlaştırıyor.
KÖMÜR SANTRALİ HEDEFLERİNDE TARİHİ DÜŞÜŞ
“Closing in on No New Coal: The Final Push” başlıklı E3G raporu, 2015 Paris Anlaşması’ndan bu yana kömürden çıkış sürecindeki ilerlemeyi analiz etti.
Rapora göre, küresel kömür santrali kapasitesi planları son on yılda yüzde 65 oranında azaldı. Çin dışındaki ülkelerde bu oran yüzde 74’e kadar ulaştı.
Son günlerde164 ülke ya yeni kömür projesi planlamıyor ya da resmen “No New Coal” taahhüdünde bulundu.
2024 yılında devreye alınan yeni enerji kapasitesinde yenilenebilir kaynakların payı yüzde 87’ye çıkarken, kömürün payı yalnızca yüzde 3 seviyesinde durdu.
KÖMÜR PROJELERİ 11 ÜLKEDE YOĞUNLAŞIYOR
E3G’nin analizine göre hala 29 ülke yeni kömür santrali planlıyor. Ancak bu projelerin yüzde 96’sı sadece 11 ülkede yoğunlaşmış durumda. OECD ülkelerinde ve Latin Amerika’da, Paris Anlaşması sonrası yeni kömür yatırımları neredeyse tamamen durmuş durumda. OECD ve Avrupa Birliği ülkelerinde 2019’dan bu yana tek bir yeni kömür santrali inşa edilmedi.
ÇİN, KÜRESEL KÖMÜR PLANLARININ MERKEZİNDE
Raporda en dikkat çekici bulgulardan biri, Çin’in halen dünya genelinde planlanan kömür kapasitesinin yaklaşık yüzde 60’ına ev sahipliği yapması.
E3G, Çin’in enerji dönüşümündeki hızın küresel iklim hedefleri açısından belirleyici olduğunu belirtiyor. Çin’in enerji karışımında yenilenebilir payını artırması, küresel ölçekte “yeni kömürsüz dünya” amacına ulaşmak için kritik görülüyor.
TÜRKİYE İÇİN STRATEJİK FIRSAT
Brifingde, Türkiye’nin son yıllarda yeni kömür projelerini fiilen durdurduğu ancak henüz resmî olarak “No New Coal” taahhüdü vermediği vurgulanıyor.
E3G’ye göre Türkiye’nin bu taahhüdü imzalaması:
-
Net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmayı kolaylaştıracak,
-
Uluslararası yatırımcı güvenini artıracak,
-
Ve COP31 ev sahipliği adaylığını güçlendirecek.
-
Türkiye’nin güneş ve rüzgar potansiyelini stratejik şekilde kullanarak enerji dönüşümünü hızlandırabileceğinin altı çiziliyor.
“YENİ KÖMÜR YOK”
E3G raporu, dünyanın “yeni kömür yok” amacına her zamankinden daha yakın olduğunu ortaya koyuyor. Ancak bu amaca tam olarak ulaşmak için özellikle gelişmekte olan ülkelerde finansman, teknoloji transferi ve enerji güvenliği konularında uluslararası desteğin artırılması gerektiği söyleniyor.
Brifing, güçlü bir küresel iş birliği ve siyasi irade sayesinde “yeni kömür döneminin tamamen kapatılabileceğini” belirtiyor.
Haber Merkezi
