MİA: Enerji güvenliği için akıllı şebekeler şart

Milli İstihbarat Akademisi (MİA), hazırladığı “Enerji Güvenliği ve Dijital-Yeşil Dönüşüm: Akıllı ve Karbonsuz Şebekelere Geçiş” başlıklı analizinde, enerji arz güvenliği, şebeke kararlılığı, iklim değişikliği, siber güvenlik ve teknolojik bağımlılık gibi kritik başlıkları inceledi.

AVRUPA’DA 10 SAATLİK KESİNTİ

Raporda, 28 Nisan 2025’te İspanya’da başlayıp Portekiz ve Fransa’ya yayılan ve yaklaşık 10 saat süren geniş çaplı elektrik kesintisi, güncel bir örnek olarak dikkat çekti.. Bu süreçte toplu ulaşım ağlarında binlerce kişinin mahsur kaldığı, bankacılık ve ödeme sistemlerinin devre dışı kaldığı, hastanelerin yalnızca acil servislere hizmet verebildiği ve kamu güvenliği için olağanüstü hal ilan edildiği hatırlatıldı.

YÜKSEK YENİLENEBİLİR ENTEGRASYONUN RİSKLERİ

Kesintinin nedenleri arasında, yenilenebilir enerjinin şebekedeki payının önerilen %70 sınırını aşarak %78’e ulaşması ve buna karşın yeterli rezerv kapasitenin sağlanamaması gibi unsurların bulunduğu ifade edildi. Yenilenebilir enerji kaynaklarının değişken yapısının şebeke istikrarını zorladığına dikkat çekilerek, akıllı şebekelerin yapay zeka, nesnelerin interneti ve veri analitiği ile desteklenmesinin zorunlu hale geldiği vurgulandı.

ARTAN KESİNTİLER VE ARZ-TALEP DENGESİ

MİA analizinde, Avrupa’da son dönemde artan geniş çaplı kesintilerin arz-talep dengesizliğiyle bağlantılı olduğu belirtildi. Alınan mevcut önlemlerin yetersiz olduğu, şebekelerin daha dayanıklı olabilmesi için altyapı ve sistemlerin ivedilikle yenilenmesi gerektiği belirtildi.

İKLİM KRİZİ VE REZERV KAPASİTESİ

Fırtına, sel ve kuraklık gibi aşırı hava olaylarının enerji güvenliğini tehdit ettiği, yüksek yenilenebilir entegrasyonunun ise rezerv kapasitesini artırma zorunluluğu doğurduğu ifade edildi. Bu kapsamda, bazı ülkelerin nükleer santralleri yeniden acil durum rezervi olarak kullanmaya başladığı vurgulandı.

YERLİ TEKNOLOJİ VE YENİ BAĞIMLILIKLAR

Raporda, yapay zeka tabanlı algoritmaların, enerji depolama çözümlerinin ve güç elektroniği teknolojilerinin kritik öneme sahip olduğuna dikkat çekildi. Ancak bu teknolojilerin aynı zamanda yeni bağımlılıklar yarattığına, bu nedenle yerli teknolojilerin geliştirilmesinin stratejik öneme sahip olduğuna vurgu yapıldı.

ALTYAPININ MODERNİZASYONU

Eskiyen santral ve trafo ekipmanlarının kesintilerde önemli rol oynadığı belirtilerek, altyapının modernize edilmesi gerektiği aktarıldı. Acil durumlarda otomatik yük atma mekanizmalarının güçlendirilmesinin, şebeke güvenliği için hayati önem taşıdığı vurgulandı.

ENERJİ DEPOLAMANIN ÖNEMİ

Enerji depolama sistemlerinin, arz-talep dengesizliklerini dengelemede kritik bir rol üstlendiği belirtildi. Özellikle pompaj depolamalı hidroelektrik santrallerin, talep dalgalanmalarını dengelemede (ördek eğrisi) etkili çözümler sunduğu belirtildi.

SİBER TEHDİTLER VE KORUMA ÖNLEMLERİ

Elektrik altyapısının dijitalleşmesiyle birlikte siber saldırı tehditlerinin arttığına raporda kapsamlı şekilde değinildi.Haberleşme protokollerinin şifrelenmesi, çok faktörlü kimlik doğrulama, yapay zeka destekli anomali tespiti gibi önlemlerin uygulanması gerektiği ifade edildi.

Siber tehditlere karşı eğitim ve farkındalık programlarının önemine dikkat çekilen analizde, hızlı müdahale kapasitesinin enerji arz güvenliği için temel unsur olduğu belirtildi. Ayrıca, uluslararası işbirliğinin siber tehditlere dair istihbarat paylaşımını güçlendireceği ifade edildi.

Kaynak: Manşet Haber - Haber Merkezi