Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yeni Dünya Enerji Görünümü Raporu, enerji sektöründe dengelerin değiştiğini gözler önüne serdi. Rapora göre veri merkezlerine yapılan yatırımlar, bu yıl sonunda 580 milyar dolara ulaşarak petrol arzına yapılan 540 milyar dolarlık harcamayı geçti.
ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNÜN YENİ GÜCÜ: VERİ MERKEZLERİ
IEA’ya göre, dünya enerji güvenliği, fiyat istikrarı ve emisyon azaltımı dengesini yeniden tanımlarken veri odaklı teknolojiler bu dönüşümün merkezinde bulunuyor. Ülkeler artık yalnızca yakıt çeşitliliğine değil, veri ve elektrifikasyon altyapısına da stratejik öncelik vermek zorunda.
ENERJİ TALEBİ HIZLA ARTIYOR
Rapor, küresel enerji talebinin özellikle mobilite, ısıtma, soğutma ve veri hizmetleri alanlarında hızlı bir artış gösterdiğini vurguluyor. Bu talep, enerji piyasalarının dinamiklerini köklü biçimde değişmesine sebep oluyor.
“ELEKTRİK ÇAĞI” VE YENİ DÖNEMİN RİSKLERİ
IEA, içinde bulunduğumuz dönemi “Elektrik Çağı” olarak tanımlıyor. Elektrik artık hem haneler hem de sanayi için temel enerji kaynağı haline geldi. Ancak 2015’ten bu yana elektrik üretimi yatırımları yüzde 70 artarken, iletim ve dağıtım yatırımları 400 milyar dolar seviyesinde kaldı. Bu dengesizlik, arz güvenliği açısından yeni riskler ortaya çıkarıyor.
GÜNEŞ VE NÜKLEER ENERJİ ÖNE ÇIKIYOR
Tüm senaryolarda en hızlı büyüyen enerji kaynağı yenilenebilir enerji, özellikle de güneş oldu. Nükleer enerji ise küçük modüler reaktörlere yapılan yatırımlarla yeniden yükselişe geçti. Küresel nükleer kapasitenin 2035’e kadar en az yüzde 30 artması düşünülüyor.
KRİTİK MİNERALLERDE YENİ BAĞIMLILIK RİSKİ
IEA, petrol ve gaz güvenliğinin yanı sıra kritik minerallerdeki kırılganlığa da dikkat çekti. Enerjiyle ilişkili 20 stratejik mineralin 19’unun rafinasyonunda tek bir ülkenin yüzde 70 paya sahip olması, küresel tedarik zincirinde yeni bağımlılıklara sebep oluyor.
ENERJİ ERİŞİMİNDE DEV EŞİTSİZLİK
Rapor: İlerlemelere rağmen 730 milyon insan hala elektriğe erişemiyor, 2 milyar kişi ise sağlığa zararlı pişirme yöntemleri kullanıldığını ortaya koyuyor. Bu tablo, enerji dönüşümünün adil ve kapsayıcı biçimde ilerlemesi gerektiğini gözler önüne seriyor.
“ENERJİ GÜVENLİĞİ TARİHİ BİR EŞİKTE”
IEA Başkanı Fatih Birol, raporda yaptığı değerlendirmede enerji güvenliğinin tarihsel bir dönüm noktasında olduğunun altını çizdi: “Enerji güvenliği geriliminin aynı anda bu kadar çok yakıt ve teknolojiyi etkilediği bir dönem yaşamadık. Bu tablo, 1973 petrol krizinde hükümetlerin IEA’yı kurarken gösterdiği kararlılığı yeniden gerektiriyor” dedi.
Birol, veri merkezleri ve yapay zeka kaynaklı enerji talebinin gelişmiş ekonomilerde de hızla arttığını belirtti: “Veri yeni petroldür diyenler, bu yıl veri merkezlerine yapılan 580 milyar dolarlık yatırımın, küresel petrol harcamalarını geçtiğini görecektir” dedi.
Haber Merkezi
