Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı Atık İstatistikleri’ ni duyurdu. İmalat sanayi işyerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri ve hane halklarında toplam 120 milyon ton atık oluştu. Bu atıkların 42,2 milyon tonu tehlikeli atık olarak kaydedildi.
İMALAT SANAYİSİNDE ATIK DURUMU
İmalat sanayi işyerlerinde toplam 24,4 milyon ton atık oluşurken, bunun 4,2 milyon tonu tehlikeli atık olarak sınıflandırıldı. Atıkların bertaraf ve geri kazanım dağılımı şöyle:
-
%70,1’i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi
-
%12,1’i tesis bünyesinde geri kazanıldı, dolgu malzemesi olarak kullanıldı veya doğaya kazandırıldı
-
%10,8’i düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi
-
%2,6’sı beraber yakma (ko-insinerasyon) veya yakma tesislerinde değerlendirildi
-
%2,4’ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı
-
%1,8’i işyeri sahasında depolandı
-
%0,1’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi
MADEN İŞLETMELERİNDE ATIK MİKTARI
Maden işletmelerinde, dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil edildiğinde, toplam atık 1 milyar 61 milyon ton olarak kaydedildi ve bunun %99,99’u mineral atıklardan oluştu. Atıkların bertaraf dağılımı şu şekilde:
-
%85,1’i pasa sahaları, atık barajları veya düzenli depolama tesislerinde
-
%12,5’i ocak içine geri dolduruldu
-
%2,4’ü diğer yöntemlerle geri kazanıldı veya bertaraf edildi
TERMİK SANTRALLERDE ATIK DURUMU
Termik santrallerde toplam 26,5 milyon ton atık oluştu; bunun 10,4 bin tonu tehlikeli atık sınıfında yer aldı. Tehlikesiz atığın %84,6’sı kül ve cüruf atıklarından oluşuyor. Bertaraf yöntemleri:
-
%86,9’u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde
-
%13,1’i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE ATIK OLUŞUMU
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri ve atıksu arıtımı gibi faaliyetleri sonucu 397 bin ton atık oluştu; bunun 196 bin tonu tehlikeli olarak kaydedildi. Atıkların:
-
%95,5’i atık işleme tesislerine gönderildi
-
%4,5’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi
BELEDİYELERDE ATIK TOPLAMA
2024’te 1 401 belediyenin 1 392’sinde atık hizmeti verildi. Bu belediyelerde 32,3 milyon ton atık toplandı. Bertaraf dağılımı:
-
%88,9’u atık işleme tesislerine
-
%10,9’u belediye çöplüklerine
-
%0,3’ü diğer yöntemlerle bertaraf edildi
Kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kg olarak hesaplandı. Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 353 bin ton atık su arıtma çamuru oluştu.
ATIK İŞLEME VE GERİ KAZANIM TESİSLERİNDE DURUM
2024 yılında atık işleme tesislerinde 195 milyon ton atık işlendi:
-
139 milyon tonu bertaraf edildi
-
56 milyon tonu geri kazanıldı
Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton atık, yakma tesislerinde 448 bin ton atık bertaraf edildi. Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı sağlandı. Kompost tesislerinde 124 bin ton atık geri kazanılırken, diğer geri kazanım tesislerinde 51,5 milyon ton metal, plastik, kâğıt ve mineral atık geri kazanıldı.
Kaynak: İHA
