Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), COP30 Brezilya Başkanlığı ve Küresel Yenilenebilir Enerji İttifakı (GRA), COP30 öncesi yayımladıkları yeni raporda küresel yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği amaçlarının mevcut gidişatla karşılanamayacağını bildirdi.
REKOR KURULU GÜÇ,
Rapor, 2024 yılında küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 582 gigavat (GW) artışla tarihî bir seviyeye ulaştığını ortaya koydu. Buna rağmen, COP28 BAE Mutabakatı’nda öngörülen 2030 hedefini yakalamak için mevcut artış yeterli görülmüyor. Bu hedefe ulaşmak için küresel ölçekte her yıl en az 1.122 GW ek kapasite kurulması gerekiyor. Bu da önümüzdeki 10 yılda yıllık büyüme oranının yüzde 16,6’ya yükselmesi anlamına geliyor.
ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE KRİTİK GERİ KALMA
Rapora göre, enerji verimliliği cephesinde ilerleme sınırlı kaldı. 2024’te enerji verimliliği artışı yüzde 1 seviyesinde kaldı. Oysa 1,5°C küresel ısınma hedefini aşmamak için bu oranın yılda en az yüzde 4 olması gerekiyor. Bu durum, ülkelerin enerji verimliliğini artırmaya yönelik politikalarını hızla güçlendirmesi gerektiğine işaret ediyor.
COP30 ÖNCESİ HÜKÜMETLERE “ACİL EYLEM”
IRENA ve ortak kuruluşlar, COP30 öncesinde hükümetlere üç temel adım tavsiyesi:
Yenilenebilir enerji hedeflerini ulusal iklim planlarına (NDC 3.0) entegre etmek.
Kolektif hedefleri, küresel yenilenebilir enerji vizyonuyla uyumlu hale getirmek.
2025–2030 döneminde yenilenebilir enerjiye yıllık 1,4 trilyon dolar yatırım yapmak.
Bu miktar, 2024’teki 624 milyar dolarlık yatırımın iki katından yüksek.
“TEMİZ ENERJİ DURDURULAMAZ”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, raporla ilgili: “Temiz enerji devrimi durdurulamaz. Yenilenebilir kaynaklar artık daha ucuz, daha hızlı ve daha yaygın. Ancak 1,5°C sınırını aşmamak için zaman daralıyor” şeklinde açıklamalarda bulundu.
“YENİLENEBİLİR ENERJİ EN BÜYÜK EKONOMİK FIRSAT”
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, raporun yalnızca iklim açısından değil, ekonomik olarak da yol gösterici olduğunun altını çizdi: “Yenilenebilir enerji bir iklim çözümü olmanın ötesinde, en büyük ekonomik fırsattır. Yatırılan her dolar, büyüme, istihdam ve enerji güvenliği getiriyor” dedi.
ÖZEL SEKTÖRÜN PAYI ARTIYOR
GRA Başkanı Ben Backwell, küresel temiz enerji yatırımlarının yaklaşık yüzde 75’inin özel sektör tarafından gerçekleştirildiğini vurguladı.
Rüzgar, güneş ve hidroelektrik sektörlerinin büyüme ve istihdam sağladığını ifade eden Backwell, uzun vadeli hükümet planları ve şebeke–depolama yatırımlarının bu potansiyelin tam olarak kullanılabilmesi için hayati önemde olduğunu belirtti.
KÜRESEL YATIRIMLARIN YÜKSELMESİ GEREKİYOR
Rapora göre G20 ülkeleri, 2030’a kadar küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin %80’inden fazlasını sağlamalı. G7 ülkeleri, liderlik rolünü güçlendirerek paylarını yaklaşık yüzde 20’ye çıkarmalı. Ayrıca, iklim finansmanında yıllık 300 milyar dolar düzeyine ulaşılması ve COP29’da belirlenen 1,3 trilyon dolarlık hedefe doğru ilerleme sağlanması gerekiyor.
ŞEBEKE VE DEPOLAMA YATIRIMLARI KRİTİK
Rapor, yenilenebilir enerjinin entegrasyonunu kolaylaştırmak için 2030’a kadar her yıl yaklaşık 670 milyar dolar tutarında şebeke modernizasyonu ve enerji depolama yatırımı yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Tedarik zincirlerinde ise adil ticaret, şeffaflık ve uluslararası iş birliği ön plana çıkıyor.
ZAMAN DARALIYOR, HAREKET ZORUNLU
IRENA raporu, yenilenebilir enerjide önemli ilerlemeler kaydedilse de mevcut hızın küresel iklim amaçlarını yakalamaya yetmeyeceğini ortaya koyuyor.
Önümüzdeki beş yılın enerji dönüşümünü hızlandırmak için belirleyici olacağı görüşünde.
Haber Merkezi
