Milli İstihbarat Akademisi (MİA), Türkiye’nin Afrika Boynuzu’ndaki etkisini ve enerji merkezli dış politika yaklaşımını değerlendirdiği “Türkiye-Somali İlişkileri: Çok Boyutlu Bir Ortaklık Modeli” başlıklı kapsamlı raporunu yayımladı. İki ülke arasındaki ilişkilerin insani yardımdan stratejik ortaklığa uzanan bir dönüşüm geçirdiğinin altı çizildi.
TÜRKİYE-SOMALİ İLİŞKİLERİNDE 15 YILLIK STRATEJİK ORTAKLIK
Raporda, 2011 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mogadişu ziyaretiyle başlayan sürecin, Türkiye’nin Somali’de kalıcı bir kalkınma ve güvenlik ortağı haline geldiği dönemin başlangıcı olduğu vurgulandı.
Türkiye’nin Somali’de yalnızca kriz dönemlerinde değil, sürdürülebilir kalkınma, güvenlik, enerji ve diplomasi alanlarında kurumsal bir aktör olarak yer aldığı söylendi.
AFRİKA BOYNUZU’NDA TÜRK MODELİ: ENERJİ, GÜVENLİK VE DİPLOMASİ BİR ARADA
Milli İstihbarat Akademisi, Türkiye’nin Somali’de uyguladığı çok boyutlu ortaklık modelinin, Afrika politikasına yön veren örnek bir dış politika modeli oluşturduğunun altını çizdi.
Türkiye’nin Afrika Boynuzu’ndaki varlığı; enerji diplomasisi, askeri iş birliği, kalkınma yardımları ve insani diplomasi temelinde şekillenirken, bölgesel barış ve istikrarın güçlendirilmesine katkı sundu.
DİPLOMATİK ARABULUCULUKTA “ANKARA SÜRECİ” MODELİ
Son raporda, Türkiye’nin Somali-Etiyopya hattında yürüttüğü “Ankara Süreci” ile bölgesel barışa yönelik diplomatik rolünün altı çizildi.
1 Ocak 2024’te Etiyopya ile Somaliland arasında yaşanan gerilimin, Türkiye’nin profesyonel arabuluculuk girişimleri sonucu çözüme kavuşturulduğu vurgulandı. “Türkiye, çatışma riskini azaltan, diyalog kanallarını açık tutan ve dengeleyici bir diplomatik güç olarak öne çıkmaktadır.”
Türkiye’nin küresel barış mimarisine katkı sağlayan diplomatik kapasitesinin somut bir göstergesi olarak değerlendirildi.
SOMALİ’DE GÜVENLİK VE SAVUNMADA DERİNLEŞEN İŞ BİRLİĞİ
MİA raporunda, Somali’nin güvenlik kapasitesinin artırılmasının, Türkiye-Somali ilişkilerinin temel taşlarından biri olduğu belirtildi.
TÜRKSOM Askeri Eğitim Üssü’nde binlerce Somali askerinin eğitilerek yerel güvenlik yapısının güçlendirildiği kaydedildi. Türkiye’nin askeri danışmanlık, istihbarat paylaşımı ve teknik destek yoluyla Somali’nin egemenlik kapasitesini doğrudan desteklediği belirtildi.
Raporda, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı’nın, Somali’nin devlet inşa sürecine aktif katkı sunduğu da belirtildi.
ENERJİ DİPLOMASİSİNDE YENİ BİR DÖNEM
Milli İstihbarat Akademisi, Türkiye-Somali enerji iş birliğini iki ülke ilişkilerinde stratejik bir dönüm noktası olarak nitelendirdi.
2024 yılında imzalanan Çerçeve Anlaşma ile TPAO’nun Somali açıklarında üç blokta petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine başladığı hatırlatıldı.
Somali’nin yaklaşık 30 milyar varil petrol rezervi ve 5,5 trilyon metreküplük doğal gaz potansiyeline dikkat çekilen raporda, Türkiye’nin teknik desteğiyle geliştirilen güneş-dizel hibrit sistemli mikro şebekelerin Somali’nin enerji arz güvenliğini artırdığı vurgulandı. “Enerji alanındaki bu ortaklık, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir kazan-kazan modelidir.”
MAVİ EKONOMİ EKSENİNDE YENİ İŞ BİRLİĞİ MODELİ
Raporda, 2018’de imzalanan Balıkçılık Mutabakat Zaptı ile Türk teknelerine Somali karasularında yasal avlanma hakkı tanındığı hatırlatıldı. İki ülke ilişkilerini “mavi ekonomi” ekseninde stratejik bir düzeye taşıdı. Türkiye’nin teknik desteği sayesinde Somali, deniz kaynaklarını sürdürülebilir biçimde kullanabilir hale geldi.
Yanı sıra Türkiye, yasa dışı balıkçılıkla mücadelede askeri ve teknik koruma desteği sağlayarak Somali’nin deniz egemenliğine katkı sundu.
TÜRKİYE’NİN AFRİKA BOYNUZU’NDAKİ STRATEJİK KONUMU
Türkiye’nin Afrika Boynuzu’nda çok boyutlu diplomasi, enerji ve güvenlik eksenli varlığını güçlendirdiğini ortaya koydu.
Türkiye’nin Somali’de yürüttüğü projeler; sürdürülebilir kalkınma, enerji güvenliği ve bölgesel istikrarın aynı çatı altında ele alındığı bütüncül bir yaklaşımı temsil ediyor. “Türkiye-Somali ortaklığı, Afrika genelinde uygulanabilir yeni bir dış politika modeli sunmaktadır.”
Kaynak: İHA
