Elektrikli araçların küresel ölçekte hızla yayılması, batarya üretimi ve kritik maden talebini öncelikli gündem maddesi haline getirdi. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) tarafından yayımlanan “Batarya Geri Dönüşüm ve İkincil Kullanım Teknolojileri” raporu, bu alanda geri dönüşümün enerji bağımsızlığı açısından hayati bir strateji olduğunu ortaya koyuyor.
ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA BÜYÜME
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre 2024 yılında 17,3 milyon elektrikli araç üretildi. Bir önceki yıla göre yüzde 25 artışa işaret eden bu rakamın büyük bölümü Çin’den geldi. Çin, 12,4 milyon araç üretimiyle zirvede yer alırken, Avrupa Birliği 2,4 milyon ve ABD 1,1 milyon araçla onu takip etti.
Türkiye’de de tablo benzer: Togg’un etkisiyle elektrikli araç sayısı son bir yılda yüzde 120’den fazla arttı ve Temmuz 2025 itibarıyla trafiğe kayıtlı elektrikli otomobil sayısı 289 bini geçti. Yaşanan hızlı büyüme, batarya gereksinimini ve buna bağlı olarak kritik maden talebini yükseltiyor. TTGV raporuna göre Türkiye’de batarya üretim tesislerine yapılan yatırımlar 1 milyar doları aşmış durumda.
KRİTİK MADENLER
TTGV Yenilikçi Teknoloji Programları Direktörü Dr. Serdar Gökpınar, batarya üretiminde lityum, kobalt, mangan, nikel ve bakır gibi nitelikli malzemelerin büyük önem taşıdığını belirtiyor. Fakat bu madenlerin kısıtlı rezervleri ve işlenmelerinde ileri teknoloji gerekliliği, konuyu stratejik bir boyuta taşıyor.
2035 sonrası için özellikle lityum ve bakır rezervlerinde azalma yaşanacağı tahmin ediliyor. Bu nedenle geri dönüşüm, yalnızca çevresel değil, aynı zamanda ekonomik ve jeopolitik bir zorunluluk olarak öne çıkıyor.
AB VE ÇİN’DEN ÖRNEKLER
Avrupa Birliği, 2031’den itibaren batarya üretiminde geri dönüştürülmüş malzeme kullanımını zorunlu hale getirmeyi planlıyor. Planlamaya göre, lityumun geri dönüşüm oranı 2031’de %6’ya, 2036’da ise %12’ye çıkarılacak. Çin ise hem geniş maden rezervleri hem de gelişmiş işleme teknolojileri sayesinde bu alanda kilit oyuncu konumunda.
TÜRKİYE İÇİN KTİTİK DÖNEMEÇ
Türkiye’de Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) batarya geri dönüşümüne yönelik çalışmalar başlatmış durumda. Uzmanlar, bu çalışmaların yasal düzenlemeler ve devlet politikalarıyla desteklenmesi gerektiğini vurguluyor.
Dr. Serdar Gökpınar, konunun önemini şu sözlerle özetliyor: “Bataryaların geri dönüşümü, özellikle bazı kritik madenlere sahip olmadığımız için son derece değerli. Bu adım, enerji bağımsızlığımızı pekiştirmenin yanı sıra cari açığın önemli kısmını oluşturan enerji giderlerini de düşürecek. ”
Kaynak: Manşet Haber
