DNV’nin yayımladığı 2025 Enerji Dönüşümü Görünümü (Energy Transition Outlook 2025) raporu, küresel enerji sektöründe köklü bir değişimin yaşandığını ortaya koydu. Rapora göre, fosil yakıtların etkisi giderek zayıflarken, yenilenebilir enerji kaynaklarının payı hızla yükseliyor.
Ancak mevcut dönüşüm hızı, küresel ısınmayı 2°C sınırının altında tutmaya yetmiyor. Mevcut gidişatın sürmesi durumunda, yüzyılın sonunda sıcaklık artışının 2,2°C’ye ulaşabileceği öngörülüyor.
ELEKTRİK TALEBİ İKİ KATINI AŞACAK
Rapora göre küresel elektrik talebi, 2060 yılına kadar mevcut seviyelerin %120 üzerinde olacak. Elektrik, toplam enerji talebinin yaklaşık %43’ünü karşılayacak. Buna rağmen, fosil yakıtların elektrik üretimindeki oranının %59’dan %4’e düşmesi bekleniyor. Bu düşüş, enerji üretiminde yenilenebilir kaynaklara geçişin hız kazandığının açık göstergesi olarak değerlendiriliyor.
GÜNEŞ VE RÜZGAR, ENERJİ KAYNAKLARININ BELKEMİĞİ
2060 itibarıyla güneş ve rüzgar enerjisi, küresel birincil enerji arzının üçte birinden fazlasını sağlayacak. Bu kaynaklardaki büyümeye karşın DNV, enerji dönüşümünün küresel hedefleri yakalayamadığını vurguluyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki fosil bağımlılığının devam etmesi, süreci yavaşlatan temel etkenlerden biri olarak öne çıkıyor.
YAPAY ZEKA VE VERİ MERKEZLERİ YENİ ENERJİ TALEBİ ODAĞI
Raporun dikkat çeken unsurlarından biri de yapay zeka destekli veri merkezlerinin enerji tüketimi. DNV, bu merkezlerin elektrik talebinin 2030’a kadar on kat artacağını öngörüyor. Ancak küresel elektrik tüketimindeki payı 2040’a kadar yalnızca %3 düzeyinde kalacak. Veri merkezlerinin genel enerji kullanımının ise 2040 itibarıyla beş kat artarak küresel elektriğin %5’ine ulaşacağı düşünülüyor.
Bölgesel bazda en yüksek artışın Kuzey Amerika’da yaşanacağı ve 2040’ta tüm elektriğin %16’sının veri merkezleri tarafından tüketileceği; bunun %12’sinin yapay zekaya ait olacağı tahmin ediliyor.
KARBON YAKALAMA TEKNOLOJİLERİ ÖN PLANA ÇIKIYOR
Rapora göre karbon yakalama ve depolama (CCS) kapasitesi 2030 yılına kadar dört kat artacak. Bu teknoloji, fosil yakıt kullanımından doğan emisyonların azaltılmasında ve enerji dönüşümünün hızlandırılmasında kilit bir rol üstlenecek. DNV, CCS’nin enerji güvenliğini sağlarken aynı zamanda sera gazı azaltımında önemli bir araç olacağının altını çiziyor.
ENERJİ GÜVENLİĞİ ÇİFT YÖNLÜ SONUÇ DOĞURUYOR
Rapor, enerji güvenliği önlemlerinin ülkeler arasında farklı sonuçlar doğurduğuna dikkat çekiyor. Enerji ithalatçısı ülkeler, yerli üretime geçişle emisyonlarını azaltırken; enerji ihracatçısı ülkelerde bu durum emisyon artışına yol açabiliyor. Örneğin, Çin ve Hindistan enerji üretimlerini artırırken, buna paralel olarak karbon emisyonlarında da artış yaşanıyor.
TÜRKİYE’NİN DÖNÜŞÜM HIZI YETERLİ DEĞİL
Türkiye, yenilenebilir enerji kapasitesini büyütme yolunda ilerliyor. Güneş ve rüzgar yatırımlarındaki artışa rağmen, fosil yakıtların toplam enerji üretimindeki payı hala yüksek. Türkiye’nin 2060 net sıfır hedefi için daha hızlı ve kararlı adımlar atması gerektiğini belirtiyor. Enerji verimliliği, yerli üretim ve karbon fiyatlandırması gibi mekanizmaların bu süreçte kilit rol oynayacağının altı çiziliyor.
KÜRESEL ISINMA SINIRI AŞILACAK GÖRÜNÜYOR
DNV, küresel CO₂ emisyonlarının 2050’ye kadar %43 azalacağını, ancak 2090’dan sonra net sıfır seviyesine ulaşacağını öngörüyor. 1,5°C hedefi için ayrılan karbon bütçesinin 2029’da, 2°C hedefinin ise 2052’de tamamen tükenmesi öngörülüyor. Rapora göre, küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak artık mümkün görünmüyor; kısa süreli aşırı ısınma kaçınılmaz hale geldi.
GÜNEŞ PANELİ VE PİL MALİYETLERİ DÜŞÜŞE GEÇTİ
Raporda, güneş panelleri ve pillerin azalan maliyetlerinin, “sayaç arkası” (BTM) sistemleri daha cazip ve erişilebilir hale getirdiği vurgulanıyor. 2060’a kadar BTM sistemlerinin, üretilen tüm güneş enerjisinin %30’unu, toplam enerjinin ise %13’ünü temsil edeceği tahmin ediliyor. Küresel güneş enerjisi kapasitesinin 2025 yılı itibarıyla 3.000 GW’ı aşması bekleniyor.
DÖNÜŞÜM HIZLI AMA YETERSİZ
DNV’nin 2025 raporu, enerji dönüşümünün dünya genelinde ivme kazandığını ancak küresel iklim hedeflerini yakalamak için yeterli olmadığını gösteriyor. Rapor, hükümetler, sanayi ve toplumun daha cesur, uyumlu ve kararlı adımlar atmasının zorunlu olduğunun altını çiziyor. Aksi takdirde, 21. yüzyıl sonunda gezegenin ısınması geri dönülmez bir eşiği aşabilir.
Haber Merkezi
