Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser: – “Doğru bir yönetimle, Türkiye’nin ticaret merkezi ve tedarik noktası olarak parlak bir geleceği var”
Türkiye’nin Avrupa Enerji Tedarikindeki Rolü Kritikleşiyor
Kiev yönetiminin, 1 Ocak itibarıyla Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya sevkiyatını durdurması, Türkiye’nin enerji tedarikinde daha önemli bir konuma gelmesine yol açtı.
Rusya, savaş öncesinde AB’nin en büyük doğalgaz tedarikçisi olup, AB gaz pazarındaki payını %40’a kadar çıkarmıştı. Ancak yaptırımlar ve alternatif tedarikçiler nedeniyle bu oran 2023’te %10’un altına geriledi.
Rus gazını Avrupa’ya taşıyan Kuzey Akım ve Yamal-Avrupa gibi ana boru hatlarının kapanmasıyla, TürkAkım projesi kritik bir geçiş güzergahı haline geldi. Ocak 2020’de devreye giren TürkAkım, bugüne kadar Türkiye’ye 40 milyar, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküpten fazla gaz tedarik etti.
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede Ukrayna’nın bu adımının dolaylı olarak Rusları, Türk pazarına daha fazla gaz satmaya ve hem Mavi Akım hem de TürkAkımı boru hatları üzerinden daha fazla gaz iletmeye yönlendirdiğini belirterek, ‘Türk piyasası Rus gaz ithalatı için ana transit güzergahlarının kapanması nedeniyle daha da önemli bir çıkış noktası haline geliyor.’ dedi.
Pletser, Azerbaycan ve Türkmenistan gazı ve hatta Katar-Türkiye doğal gaz boru hattı gibi olası projelerin de rol oynadığı avantajlı coğrafyada siyaset ve güvenlikle alakalı sorunları çözülmesi durumunda birçok fırsatın bulunduğunu belirterek, şunları kaydetti:
‘Doğru bir yönetimle, Türkiye’nin ticaret merkezi ve tedarik noktası olarak parlak bir geleceği var. Türkiye, doğal gaz için önemli bir merkez olabilir ve ülke, Orta Doğu, Karadeniz, Rusya ve Akdeniz gaz kaynakları ile Orta ve Güneydoğu Avrupa’daki ana müşteriler arasında önemli bir aracı rolü oynayabilir.’
Japonya Enerji Ekonomisi Enstitüsü Kıdemli Ekonomisti Akira Yanagisawa da sevkiyatın durmasından önce her yıl 45 milyar metreküp gazın, Ukrayna üzerinden Rusya’dan Avrupa’ya sevk edildiğini anımsatarak, ‘Bu nedenle şimdi Avrupa, Ukrayna üzerinden yapılan sevkiyatın askıya alınması nedeniyle gaz açığını kapatmak için yurtdışından LNG ithal etmek zorunda kalacak veya Rusya’dan Türkiye üzerinden boru hattıyla gaz sevkiyatını artıracaktır.’ ifadelerini kullandı.
Yanagisawa, Avrupa’ya sevkiyat konusunda TürkAkım dışında pek seçenek kalmadığına işaret ederek, ‘Bu nedenle, Türkiye, Rusya’dan Avrupa’ya boru hattıyla gaz iletimindeki artan hacmi kabul etmede önemli bir rol üstlenecektir.’ değerlendirmesinde bulundu.
Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü Araştırma Görevlisi Zuzana Princova ise mevcut durumda Rusya’nın TürkAkım aracılığıyla Türkiye üzerinden gaz sevkiyatını artırabileceğine işaret ederek, ‘Eğer Türkiye üzerinden geçen boru hatlarında boş kapasite varsa, Türkiye, Rus veya Azerbaycan gazının Avrupa’ya sevkiyatında artış sağlayabilecektir. Bence bu büyük ölçüde bir kapasite meselesidir.’ açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin LNG ve Doğalgaz Tedarikindeki Gücü Artıyor
Son 20 yılda LNG ve Yüzer LNG Depolama ve Gazlaştırma Ünitesi (FSRU) yatırımlarıyla doğal gaz tedarik kapasitesini artıran Türkiye, 2024’te yaklaşık 100 milyar metreküplük LNG tedarik anlaşmalarına imza attı.
BOTAŞ, 2023’te Umman, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies ile LNG tedarik anlaşmaları yaptı. Bu kapsamda:
- Umman: 2025-2035 yıllarında yıllık 1,40 milyar metreküp.
- ExxonMobil: Yıllık 3,45 milyar metreküp.
- Shell ve TotalEnergies: 2027’den itibaren 10 yıllık anlaşmalarla sırasıyla yıllık 4 milyar ve 1,6 milyar metreküp.
Boru gazında ise Türkiye, Rusya, Azerbaycan ve İran’dan gaz tedarik etmeye devam ediyor. TürkAkım (31,5 milyar m³), Mavi Akım (16 milyar m³), TANAP (16 milyar m³) ve İran-Türkiye Doğalgaz Boru Hattı (10 milyar m³) gibi boru hatlarıyla doğal gaz sağlanıyor.
Türkiye, boru gazı ve LNG altyapısıyla enerji tedarikinde bölgesel bir merkez haline geliyor.
News
